فیشور سیلانت اغلب در ترمیم دندانهای نوجوانان و کودکانی کاربرد دارد که سطح جونده دندانهای آنها دچار پوسیدگی و شیار شده است. اما این بدان معنا نیست که تنها برای سلامت دهان و دندان کودکان کاربرد دارد بلکه در بسیاری از موارد بزرگسالان نیز میتوانند به کمک فیشور سیلانت مینای دندانهای خود را درزگیری کنند. درزگیر مینای دندان یک لایه محافظ است که برای کاهش پوسیدگی دندان روی دندانهای جویدنی (مولرها) اعمال میشود. استفاده از فیشور سیلانت سریع و بدون درد است و توسط دندانپزشک انجام میشود.
درزگیر مینای دندان (فیشور سیلانت ) چیست؟
دندانهای عقبی ما (مولر و پرمولر) دارای سطح نامنظمی هستند که در جویدن غذا به ما کمک میکند. با این وجود، گاهی شکافها (شیارها) و چالهها (سوراخهای کوچک) در دندانها به قدری عمیق میشود که غذا و پلاک در آنها گیر میکند و تمیز کردن آنها دشوار است. به مرور زمان، این امر میتواند به حفرههای دردناک دندان منجر شود. البته این مشکل کاملاً متداول است و در حقیقت بیشتر پوسیدگیهای دندان در کودکان و بزرگسالان در سطح جونده دندانهای عقبی اتفاق میافتد. هدف از درزگیری مینای دندان پر کردن شیارها و درزهای عمیق است تا کار تمیز کردن دندان راحتتر شود و دندان در مقابل پوسیدگی محافظت شده و احتمال نیاز به پر کردن دندان در آینده را کاهش ده. البته ناگفته نماند که درزگیری مینای دندان سطح جونده دندان را بطور کاملا صاف و هموار نمیکند بلکه تنها باعث کاهش عمق شیارها و سوراخهای طبیعی آن میشود. در هر صورت، درزگیر مینای دندان به طور شایعی به عنوان یک روش درمانی پیشگیرانه و موثر در بین متخصصان دندانپزشکی رواج پیدا کرده است.
مواد درزگیر مینای دندان از جنس چیست؟
ماده مورد استفاده در درزگیرهای مینای دندان معمولاً از جنس یک ماده رزین پلاستیکی به رنگ دندان است. اگرچه گاهی ممکن است که این ماده دقیقاً با رنگ طبیعی دندان مطابقت نداشته باشد اما از آنجا که تنها بر روی دندانهای عقبی بکار برده میشود لذا زیاد در دید نیست. البته میتوان از در ساخت درزگیر مینای دندان از ترکیب گلاس آینومر نیز استفاده کرد اما برخی از تحقیقات نشان میدهد که مقاومت و ماندگاری آن نسبت به رزین کمتر است.
درزگیر مینای دندان برای چه کسانی لازم است؟
اگر چه سطح همه مولر و پریمولارها به طور طبیعی دارای شیار و حفرههایی است اما لزوما همه آنها نیاز به درزگیری ندارند. ابتدا باید دندانپزشک یا متخصص مربوطه وضعیت دندانها را بررسی کند و سپس در صورت نیاز اقدام به درزگیری نماید. کودکانی به درزگیری مینای دندان نیاز دارند که: دندان شیری آنها پوسیده شده باشد. در ظاهر در معرض خطر پوسیدگی قرار دارند. غالبا پس از ظاهر شدن دندانهای عقب در نوجوانان بر روی آنها درزگیر یا شیار بند اعمال میشود. تقریباً درزگیری مینای دندانهای پریمولار از سن ۶ تا ۷ سالگی شروع شده و برخی دیگر نیز که بعدها سر در میآروند در سن ۱۴سالگی انجام میشود. با این وجود، تا زمانی که دندان هنوز سالم است میتوان روند درمان آن را به تاخیر انداخت. اگر دندانی دچار پوسیدگی جزئی شده باشد شاید بتوان قسمت پوسیدگی آن را برداشته و مقداری ماده پر کننده که به رنگ دندان است را روی آن ریخت و از این طریق قسمتهای آسیبپذیر آن را مهر و موم کرد.
درزگیری مینای دندان در بزرگسالان
اگر چنانچه به هر دلیلی نتوانستید که در دوران نوجوانی مینای دندانهای خود را درزگیری کنید شاید اکنون نگران این باشید که آیا الان به خصوص که سطح دندانهای عقبی و جونده شما دچار شیار و حفرههای عمیق شده است و غذاها داخل آنها گیر میکند میتوان از فیشور سیلانت استفاده کرد یا نه. با در نظر گرفتن این شرایط باید بلافاصله از برای درزگیری و شیاربندی سطح این دندانها استفاده کنید. اگر چنانچه در حال حاضر سطح دندان دچار شکاف و پوسیدگی شده است باید آن را پر کرد اما شاید با این وجود نیز دندانپزشک بتواند در قسمتهایی از دندان از فیشور سیلانت استفاده کند. قبل از اقدام به درمان وضعیت دندانهای خود حتما در مورد گزینههای درمانی مختلفی که ممکن است مناسب وضعیت شما باشد با دندانپزشک خود صحبت کنید.
نحوه درزگیری مینای دندان
درزگیری مینای دندان یک روش پیشگیرانه و غیر تهاجمی است و درزگیری هر دندان تنها چند دقیقه طول میکشد. کار درزگیری مینای دندان باید توسط دندانپزشک و یا یک متخصص بهداشت دهان و دندان صورت بگیرد. همچنین گاهی ممکن است که برای تقویت و محافظت از دندانها همزمان با فیشور سیلانت از وارنیش فلوراید نیز استفاده شود. مراحل درزگیری مینای دندان به ترتیب عبارتست از: ابتدا دندان بطور کامل تمیز میشود تا ذرات غذایی و باکتریهای داخل آن از بین برود. سپس آن را خشک میکنند. پس از آن یک محلول ویژه بر روی سطح دندان میریزند تا دندان آماده شده و پیوند محلول راحتتر شود. این بار ماده درزگیر بر روی دندان اعمال میشود. در آخر به کمک حرارت ناشی از یک چراغ آبی رنگ ماده درزگیر سفت و سخت میشود. همانطور که میبینید فرایند درزگیری مینای دندان بسیار ساده است و نیازی به سوراخ کردن دندان ندارد (به جز در مواردی که دندان دچار پوسیدگی شده باشد). معمولا کودکانی که اولین باری که برای درزگیری دندان مراجعه میکنند کمی احساس ترس و دلهره میکنند. در چنین مواقعی شما میتوانید که به آنها اطمینان خاطر دهید که درزگیری دندان هیچ گونه درد و ناراحتی ندارد و درزگیری مینای دندان به سالم نگه داشتن دندانهای جدید آنها کمک میکند. ممکن است پس از درزگیری اندکی احساس متفاوتی داشته باشد به مرور زمان به آن عادت میکنید.
ماندگاری فیشور سیلانت چقدر است؟
ماندگاری فیشور سیلانت نیز مانند پر کردن دندان تا سالها دوام دارد. با این حال، باید بصورت مستمر به دندانپزشکی مراجعه شود تا وی وضعیت شیاربندی دندان را بررسی کند و از سالم ماندن آن مطمئن شوید. اگر درزگیری مینا دچار ترک یا خوردگی شود باکتریها میتوانند به زیر مینای نفوذ کرده و باعث پوسیدگی دندان شوند. فیشور سیلانت به مرور زمان دچار فرسودگی میشود اما در صورت نیاز میتوان آن را تعمیر یا جایگزین کرد. پس از شیاربندی دندان بازهم مراقبت از آن امری حیاتی است. البته قطعاً فیشور سیلانت نمیتواند جایگزینی برای مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان و دندان نیست.
آیا درزگیری مینای دندان خطرناک است؟
از آنجایی که درزگیری مینای دندان یک روش غیر تهاجمی است لذا ساختار دندان دست نخورده باقی میماند و هر زمان که بخواهید میتوانید درزگیر را بردارید. تنها خطر آن این است که اگر مواد درزگیر دچار ترک یا پوسیدگی شوند و به موقع ترمیم نشود ممکن است که حفرهای در زیر آن تشکیل شود و تا مدتی کسی متوجه آن نشود. به همین دلیل مراجعه مستمر و منظم (حداقل یک بار در سال) به دندانپزشکی و معاینه کامل آن در دوران کودکی و بزرگسالی بسیار ضروری است. همچنین نگرانیهایی درباره بیسفنول شیمیایی ای(BPA) موجود در سیلانت های پلاستیکی وجود دارد. با این حال، مطالعات پزشکان در این زمینه نشان میدهد که “اگرچه مواد مورد استفاده برای درمان و جلوگیری از پوسیدگی دندان از جمله سیلانت دندان دارای سطح بسیار پایینی از بیسفنول ای است و هیچ گونه نگرانی و خطری برای سلامت دندان به همراه ندارد.
دستورالعملها و مراقبتهای پس از درزگیری مینای دندان
اگرچه معمولا طول عمر آن چیزی بین ۳ تا ۵ سال است اما برای اطمینان از عدم وجود سایش بیش از حد باید ماده درزگیر به طور مرتب بررسی شود. میتوان برای اطمینان از این که زیر رزین دچار پوسیدگی نشود دوباره از فیشور سیلانت استفاده کرد. به منظور جلوگیری از به وجود آمدن حفره و گودی در سطح دندانهای پشتی میتوان قبل از اینکه دندانهای کودکتان دچار پوسیدگی و خرابی شوند از شیار پوشی پیشگیرانه استفاده کنید. درزگیر مینای دندان از چهار سطح دیگر دندانها محافظت نمیکنند. پس از شیار پوشی سطح دندانها باز هم مسواک زدن مرتب و استفاده از نخ دندان معمولاً برای جلوگیری از ایجاد حفرههای عمیق در سطح دندانها لازم است. لطفاً پس از درزگیری مینای دندان نکات زیر را رعایت کنید: پس از درزگیری مینای دندان ممکن است به هنگام گاز گرفتن احساس کنید که سطح دندان کمی بالاتر از بقیه است. این مسئله به مرور زمان برطرف شده و سطح آن صاف و همتراز با بقیه دندانها میشود. همچنین ممکن است که ماده بکار برده شده در شیاربندی مینا مزه ترش بدهد که خیلی زود این موضوع نیز بخودی خود رفع میشود. میتوان برای برطرف کردن این مزه به کودک خود اندکی آب و یا مقداری غذا بدهید تا مزه دهان وی عوض شود. از شکستن یخ، آبنبات یا سایر مواد غذایی سخت و ترد با دندان خودداری کنید زیرا ممکن است شکستن و گاز زدن این مواد با دندان باعث ترک خوردن و یا شکستن درزگیر روی مینای دندان شود. در صورتی که بخوبی از فیشور سیلانت مراقبت شود میتواند تا سالیان سال سالم و بادوام بماند. در هر بار معاینه دندان، دندانپزشک وضعیت درزگیر را بررسی و ارزیابی میکند. پس از آن که سیلانت فیشور در جای خود سفت و محکم شد بیمار میتواند مثل سابق بخورد و بیاشامد. لازم به ذکر است که از آبنباتهای چسبندهای که ممکن است باعث برداشته شدن درزگیر شود حتما خودداری کنید. فراموش نکنید که درزگیری مینای دندان از همه انواع پوسیدگیهای دندان جلوگیری نمیکند لذا کماکان استفاده از نخ دندان برای محافظت از طرفین دندان لازم است.
آیا کودکان پس از درزگیری مینای دندان باز هم باید دندانهای خود را تمیز کنند؟
بله. درزگیری مینای دندان تنها بخشی از مراقبتهای پیشگیرانه دندان کودک است لذا پس از آن نیز کودک باید روزانه دو بار دندانهای خود را با خمیر دندانهای حاوی فلوراید مسواک بزند. نظافت و مسواک زدن دندانهایی که شیار پوشی شدهاند راحتتر است. همچنین بخاطر داشته باشید که کودکان نباید زیاد غذا و نوشیدنیهای شیرین به ویژه در بین وعدههای غذایی بخورند. خوردن این قبیل از خوراکی و نوشیدنیها را صرفا به میهمانی و مناسبتهای خاص محدود کنید.
آیا مواد درزگیری مینای دندان قابل مشاهده است؟
رنگ مواد استفاده شده ممکن است سفید یا شفاف و همرنگ دندان باشد. از آنجایی که از فیشور سیلانت تنها بر روی دندانهای عقبی استفاده میشود لذا این ماده به هنگام صحبت کردن و یا خندیدن کودک قابل مشاهده نیست.
آیا فیشور سیلانت قابل احساس است؟
خیر. درزگیری و شیاربندی سطح دندان کاملاً بدون درد است و دندانها پس از آن هیچ گونه تغییری حس نمیکنند. هزینه درزگیری مینای دندان قطعا هزینه درزگیری مینای دندان به مراتب نسبت به پر کردن، عصب کشی و تاجگذاری دندان ارزانتر است.
گزینههای درمانی جایگزین فیشور سیلانت
میتوان از وارنیش فلوراید نیز بر روی دندانها استفاده کرد. با این حال، وارنیش های فلوراید بیشتر در مورد دندانهای کودکان خردسالی در خطر ایجاد حفره هستند کاربرد دارد و باید سالانه ۲ تا ۴ بار استفاده شود.
