نگهدارنده یک ابزار سفارشی و بسیار مفید است که متخصصین ارتودنسی می‌توانند بعد از خارج کردن بریس‌ها در اختیار شما قرار دهند. هر فردی احساس دستیابی به دندان‌هایی مرتب بعد از خارج کردن بریس‌ها را دوست دارد و مشاهده تفاوت ایجاد شده در لبخند می‌تواند یک تجربه‌ی فوق‌العاده باشد.
بنابراین هدف از استفاده از ریتینر بعد از اتمام درمان ارتودنسی چیست؟ آیا همه‌ی کارها انجام نشده است؟ آیا بریس‌ها کار خود را به اتمام نرسانده‌اند؟ در واقع دندان‌ها بعد از برداشتن بریس‌ها مستعد برگشت تدریجی به موقعیت اولیه‌ی خود خواهند بود.
شما می‌خواهید که مزایای درمان ارتودنسی را حفظ کنید. بریس‌ها می‌توانند به شما دندان‌هایی مرتب بدهند، لبخند شما را درخشان کنند و سلامت طولانی مدت دندان‌هایتان را با اصلاح حالت فک و کاهش فرسایش دندان‌ها که در اثر نامرتبی آنها رخ می‌دهد، بهبود ببخشند.
دلیل استفاده از نگهدارنده بعد از ارتودنسی
استخوان‌های نگهدارنده، بافت لثه و حتی فک‌ها برای تطابق با وضعیت جدید خود نیاز به زمان دارند. می‌توانید بریس‌ها را به عنوان ابزار ارتودنسی تصور کنید که همه چیز را اصلاح کرده و نگهدارنده‌ها ابزار ارتودنسی هستند که نتایج را حفظ کرده یا مزایای بلند مدت بریس‌ها را نگه می‌دارند.
دوره‌ی زمانی که ارتودنسی واقعاً روی آن تمرکز می‌کند اولین ماه بعد از خارج کردن بریس‌ها است. علت این است که در ماه اول، دندان‌ها مستعد برگشتن به موقعیت اولیه‌ی خود هستند؛ برخی از متخصصین ارتودنسی این فرایند را بازگشت می‌نامند زیرا بدون نگهدارنده دندان‌ها می‌توانند دقیقاً به حالت خود بازگردند.
دندان‌ها نیاز به کمی زمان برای تطابق با ترتیب بهتری که بریس‌ها برای دستیابی به آن کار کرده‌اند، دارند. متوسط زمانی که یک نگهدارنده باید بعد از اتمام ارتودنسی استفاده شود حدود یک سال می‌باشد، هرچند بیمارانی که دارای فواصل بزرگی بین دندان‌های خود هستند ممکن است نیاز به زمان بیشتری داشته باشند. با این حال نتایج حاصله ارزش صرف این زمان را دارند.
انواع مختلف نگهدارنده
انواع مختلف نگهدارنده‌هایی که متخصصین ارتودنسی می‌توانند استفاده کنند عبارتند از:
نگهدارنده استاندارد هاولی
این نوع نگهدارنده به عنوان امتحان شده‌ترین نوع نگهداری در نظر گرفته می‌شود. برخی آن را به عنوان نگهدارنده‌ی سبک قدیمی یاد می‌کنند. این ریتینر با ترکیبی از یک سیم کمانی سازگار با دندان‌های پیش و قسمت‌های مختلف برای سیم‌های نگهدارنده ساخته می‌شود.
نگهدارنده هاولی دارای سیمی است که بطور سفارشی برای قرار گرفتن روی کل بخش‌های دهان تهیه می‌شود. این کار را می‌توان از طریق قالب گیری یا یک اسکن دیجیتال انجام داد.
با اینکه معایبی وجود دارد، اما مزایای این نگهدارنده به قدری قابل توجه هستند که اکثر پزشکان این نوع ریتینر را به منظور نگهداری طولانی مدت نتایج درمان انتخاب می‌کنند.
کاربرد:
بیمارانی که قبل از درمان دارای اوربایت معمولی بوده‌اند.
معایب:
- ساخت این نگهدارنده گران است بخصوص اگر به یک لابراتوار فرستاده شود.
- برای دستیابی به حالت مورد نظر نیاز به تنظیماتی خواهد داشت که به معنی افزایش زمان مراجعه به پزشک است.
- معمولاً بخشی از کام دهان پوشانده می‌شود و ممکن است یک فرد نتواند پوشانده شدن قسمت عقب کام را تحمل کند.
- اکریلیک مورد استفاده در آن شکننده است و در صورتی که به آن فشاری وارد شود می‌تواند بشکند.
- در صورتی که بطور صحیح از دهان خارج نشوند، ممکن است سیم‌ها دچار خمیدگی شوند.
مزایا:
- می‌تواند برای اکلوژن کامل تنظیم شود که قابل توجه است. پزشک چه درمان ارتودنسی و یا یک درمان ترمیمی کامل را به اتمام رسانده باشد، از بیمار خود می‌خواهد که هماهنگی عضلات و جفت شدگی دندان‌های خود را حس کند. در صورتی که در اثر وجود یک سیم، اکریلیک یا پلاک‌ها تداخلی در جفت شدن دندان‌ها ایجاد شود، حالت فک پایین بیمار می‌تواند تغییر کند. اختلال در جفت شدگی دندان‌ها می‌تواند باعث افزایش احتمال ساییدگی شود. برای داشتن عضلاتی آرام جفت شدن کامل دندان‌ها روی یکدیگر با نگهدارنده یک راه حل مناسب‌تر است. برای درمان اپن بایت، جفت شدن کامل دندان‌های خلفی برای جلوگیری از باز شدن بایت پس از درمان ضروری است.
- برای این نوع نگهدارنده می‌توان چندین اصلاح انجام داد. پزشک می‌تواند برای کمک به حفظ نتایج درمان چرخش شدید دندان‌ها قبل از درمان از فنر استفاده کند یا یک تنظیم جزئی پیش از درمان انجام دهد. نقاط فشاری را می‌توان به سادگی با ایجاد تنظیماتی در سیم یا اضافه کردن یک ژل مخصوص ایجاد کرد.
- در طول زمان کارایی خود را حفظ می‌کند. مواد سخت اکریلیک با گذر زمان دچار کشیدگی نمی‌شوند و برای سال‌ها ماندگار هستند.
بایت پلیت قدامی
این نوع ریتینر ارتودنسی را می‌توان از مواد پلاستیکی شفاف با شکل دهی حرارتی همراه با ژل تریاد (Triad) برای پلیت بایت قدامی تهیه کرد. همچنین می‌تواند از طریق انجام اصلاحاتی در نگهدارنده‌ی هاولی نیز ساخته شود. برای نگهداری، عملکرد اصلی جلوگیری از جفت شدن دندان‌های خلفی و ایجاد تماس روی دندان‌های پیشین پایین به منظور محدود کردن بیرون زدگی دندان پیشین می‌باشد.
کاربرد:
متخصص ارتودنسی از این طرح زمانی استفاده می‌کند که بیمار قبل از درمان دارای یک اوربایت شدید با بیرون زدگی دندان‌های نیش پایینی باشد. این طرح نگهدارنده همچنین برای بیمارانی که دندان قروچه دارند، دارای علائم عضلانی بوده یا عضله ماستر بسیار قوی دارند، مفید است. پزشکان از این طرح برای کمک به بیمارانی که دارای الگوی اسکلتی چرخش به جلو هستند استفاده می‌کنند.
معایب:
- طرح این نگهدارنده باعث حجیم شدن آن شده و صحبت کردن دشوار می‌شود.
- در طول جلسات نیاز به زمانی برای تنظیم تماس یکسان دندان‌های پیش است.
- به علت باز بودن اکلوژن خلفی این نگهدارنده را نمی‌توان تمام وقت استفاده کرد. در صورتی که این نگهدارنده را تمام وقت در دهان بگذارید در طول زمان احتمال ایجاد تغییرات غیر یکنواخت خلفی وجود دارد.
- یک بیمار مبتلا به اپن بایت یا الگوی رشد عمودی هیچ گاه نباید از این طرح استفاده کند. اکلوژن این بیماران بیشتر مستعد تغییرات در دندان‌های خلفی بوده و می‌تواند مانع دستیابی به مزایای درمان شود.
مزایا:
- این طرح بایت پلیت می‌تواند برای یک بیمار با دیپ بایت قبل از درمان بسیار مفید باشد.
پوشش اکلوزال خلفی
کاربرد:
این نوع نگهدارنده بطور خاص برای بیماران مبتلا به اپن بایت قدامی یا الگوی رشد عمودی استفاده می‌شود. می‌توان آن را به نگهدارنده‌ی بالا یا پایین اضافه کرد.
معایب:
- یک دستگاه حجیم است و سازگاری با آن می‌تواند دشوار باشد.
- مشابه اسپلینت، اکلوژن خلفی باید در هنگام تحویل تنظیم شود که زمان جلسه‌ی درمان را افزایش می‌دهد.
مزایا:
- در حالت منحصر بفرد یک اپن بایت، این ریتینر می‌تواند پایداری بیشتری فراهم کند، بخصوص هنگامی که یک الگوی رشد عمودی وجود داشته باشد.
- در یک نوجوان، مقداری پتانسیل رشد نهفته می‌تواند وجود داشته باشد و این طرح می‌تواند تا حدی کنترل روی تغییرات عمودی فراهم کند.
پوشش کامل پلاستیکی
این نوع نگهدارنده از پلاستیک شفاف ساخته شده و معمولاً با حرارت مواد پلاستیکی و شکل‌گیری وکیوم داخل یک قالب تهیه می‌شود. یک نوع تهیه شده بر اساس اسکن که می‌تواند دقیق‌تر روی دندان‌ها قرار گیرد نیز موجود است.
کاربرد:
این نگهدارنده اغلب به عنوان نگهدارنده‌ی نهایی بعد از ارتودنسی استفاده می‌شود و دارای نام‌های مختلفی چون ریتینر شفاف، Essix، Trutain و Vivera می‌باشد. این نگهدارنده به عنوان یک گزینه‌ی موقت عالی در دوره‌ی بین انتهای درمان ارتودنسی و شروع درمان ترمیمی عمل می‌کند. این گزینه برای استفاده در طول شب توسط بیمارانی که دندان افتاده دارند مناسب است.
معایب:
- این نگهدارنده دارای پوشش اکلوزال است، بنابراین بیماران هنگام استفاده از آن متوجه جفت شدن دندان‌های خود نمی‌شوند.
- به علت ماهیت مواد پلاستیکی می‌تواند در طول زمان دچار کشیدگی شود.
- به بیمار باید گفته شود که ممکن است در آینده نیاز به تعویض نگهدارنده باشد.
- برخی بیماران ممکن است متوجه شوند که به علت وجود نگهدارنده دچار دندان قروچه شده‌اند.
مزایا:
- این نوع نگهدارنده را می‌توان در لابراتوار تهیه کرد.
- معمولاً در مدت زمان کوتاهی تهیه می‌شود.
- به علت شفاف بودن دارای میزان پذیرش بالایی در میان بیماران است.
- می‌تواند ظرف چند دقیقه در اختیار بیمار قرار گیرد و نیاز به صرف زمان کمی در مطب خواهد بود.
- در صورتی که در مطب متخصص تهیه شود می‌تواند بسیار مقرون بصرفه باشد.
- با اضافه کردن مواد مخصوص و تراشیدن خمیر در قالب می‌توان نقاط فشاری ایجاد کرد.
- برخی بیماران می‌توانند هنگام استفاده از این نگهدارنده از مواد سفید کننده دندان استفاده کنند.
- برای بیمارانی که دندان‌های افتاده دارند، این نگهدارنده می‌تواند بهتر از نگهدارنده‌ی اکلریلیک دندان‌های مجاور را در جای خود نگه دارد.
اسپلینت
اسپلینت‌ها که بطور کامل دهان را می‌پوشانند می‌توانند نگهدارنده‌های عالی باشند و همزمان تمام مزایای یک اسپلینت را نیز ارائه کنند. تا زمانی که بیمار از آنها استفاده کند، گاهی می‌توانند بهترین راه حل بلند مدت برای حفظ حالا مطلوب فک، سلامت عضله و ترتیب دندان‌ها باشند.
در حالت ایده‌آل نیازی به استفاده از ریتینر ارتودنسی نیست. اما زمان بدن ما و از جمله دندان‌ها را تغییر می‌دهد. مطالعات طولانی مدت نشان می‌دهند که صورت در هر دهه از زندگی تغییر می‌کند. با توجه به پارافانکشن، ساییدگی و فرسایش در حین افزایش سن، داشتن گزینه‌هایی که بتواند به بیماران کمک کند باعث خوشبختی است.
نگهدارنده در تمام طول شبانه‌روز استفاده شود یا فقط در طول شب؟
اولین چیزی که بیماران معمولاً می‌خواهند در مورد نگهدارنده‌ها بدانند این است که آیا باید آنها را در تمام طول شبانه‌روز استفاده کنند یا فقط در طول شب. پاسخ این است که هر دو گزینه محتمل است. استفاده از نگهدارنده در تمام طول شبانه‌روز برای چند ماه اول و سپس استفاده از آن تنها در طول شب امری عادی است.
نگهدارنده بعد ارتودنسی و غذا خوردن
برای بیشتر انواع نگهدارنده، قبل از خوردن وعده‌های غذایی، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان یا بازی کردن می‌توانید آنها را از دهان خود خارج کنید. بعد از بیرون آوردن نگهدارنده باید حتماً آن را در داخل محفظه‌ای که متخصص ارتودنسی در اختیارتان قرار داده است، بگذارید.
