در واقع دندانها خیلی ساده پوسیده میشوند. پوسیدگی (یا نرم شدن مینای دندان) با گذشت زمان اتفاق میافتد و نتیجه آن، ایجاد حفره در دندان است – نقصی که در دندان باقیمانده است. دندانها با یک لایهی بالایی سخت و محافظت کننده به نام مینای دندان پوشانده شدهاند؛ اما هنگامی که مینای دندان براثر اسیدهای تولید شده توسط باکتریها ضعیف شود، سوراخ یا حفرهای در سطح دندان ایجاد میشود. پوسیدگی دندان وقتی اتفاق میافتد که غذاهای حاوی کربوهیدراتها بین دندانها گیر کنند و با مسواک زدن و نخ دندان بطور کامل پاک نشوند. باکتریهای موجود در پلاک، فرآوردههای اسیدی را تولید میکنند که سبب خوردگی مینای دندان میشوند و به آهستگی سوراخهایی را در دندانها ایجاد میکنند به نام حفرهی دندانی. اگر این خوردگی ها و حفرهها بدون درمان باقی بمانند، با گذشت زمان میتوانند بزرگ و بزرگتر شوند و حتی ممکن است کل دندان را از بین ببرند. دلایل عمده پوسیدگی دندان ها، مواد غذایی، خوراکیهای چسبنده و نوشیدنیهای شیرین و قند دار هستند. هرچه قند بیشتری مصرف کنید، اسید بیشتری نیز حاصل شده که منجر به پوسیدگی دندان میشود. رایجترین و موثرترین درمان برای حفرهها و پوسیدگی دندان، پر کردن آن است که مانع از بزرگتر شدن حفرهی دندانی میشود؛ بنابراین، اگر هرگونه علائم پوسیدگی دندان یا حفره را دارید، باید برای معالجه سریعاً به یک متخصص دندانپزشک مراجعه کنید. استفاده از محصولات حاوی فلوراید میتواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند. فلوراید به نقاط ضعیف شده میرسد تا به بازسازی این مناطق کمک کند، قبل از اینکه به حفره و پوسیدگی دندان تبدیل شوند. [alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6ba6f2″] با وجود تأثیری که پوسیدگی دندان، در صورت عدم مراقبت، میتواند بر روی دندانهایتان بگذارد، پوسیدگی دندان را میتوان تا حد زیادی با یک برنامهی منظم بهداشت دهان و دندان پیشگیری کرد! این برنامه شامل معاینات منظم دندانپزشکی به منظور شناسایی و تشخیص زودهنگام مشکلات قبل از اینکه موجب بروز مشکلات جدی تری در سلامت دهان و دندان شوند. هرچه زودتر یک متخصص دندانپزشکی بتواند علائم وجود مشکلی را در سلامت دهان و دندان مانند تشکیل پلاک را تشخیص دهد، شانس شما در جلوگیری از ابتلا به پوسیدگی دندانها و مشکلات لثه بیشتر خواهد بود. جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک دندانپزشکی دکتر صالحیان با شماره تلفن 02122621553 تماس حاصل فرمایید. [/alert]
علت پوسیدگی دندان چیست؟
در اینجا به برخی از دلایل اصلی پوسیدگی دندان اشاره میکنیم:
- غذای شیرین: باکتریها از قند تغذیه میکنند. برای جلوگیری از تجمع باکتریها در مخاط دهان که به تشکیل حفرهها کمک میکند، از خوردن خوراکیهای شیرین مانند آبنبات و کیک خودداری کنید.
- بهداشت نامناسب دهان و دندان: رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان میتواند منجر به پوسیدگی دندان یا خوردگی آن شود. برای حفظ سلامتی دهان و دندان، باید روزانه دو بار مسواک بزنید، روزی یکبار نخ دندان بکشید، مرتباً زبان خود را تمیز کرده و دهانتان را با دهانشویه بشویید.
- دندانقروچه: دندانقروچه یا ساییدن مداوم و مزمن دندانها بر رویهم میتواند مینای دندان را فرسوده کند و از بین ببرد. اگر دندان قروچه درمان نشود، میتواند منجر به ایجاد حفرههایی در دندان یا پوسیدگی شود.
- علت ارثی: بعضی از افراد ژنهایی دارند که بیشتر مستعد ابتلا به پوسیدگی دندان هستند.
- خشکی دهان: تولید بزاق به از بین بردن باقی ماندههای مواد غذایی از دهان شما کمک میکند، بنابراین خشک بودن دهان میتواند به حفظ بیشتر باکتریها در حفره دهانی شما کمک کند که در نهایت میتواند باعث ایجاد پوسیدگی دندان شود. خشکی دهان میتواند به دلیل ژنتیک، مصرف برخی داروها، بیماریها و سایر مشکلات دندانپزشکی باشد.
- خوراکیهای اسیدی: آب میوه و نوشابه میتوانند مینای دندان را خراب کرده و شما را در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دهند.
- عدم انجام معاینات منظم دندانپزشکی: لازم است حداقل سالی دو بار به دندانپزشک مراجعه کرده تا از سالم بودن دندان و لثه خود اطمینان حاصل کنید. مراجعه نکردن به دندانپزشک میتواند منجر به پوسیدگی دندان یا سایر مشکلات دندانی شود.
علائم پوسیدگی دندان
خبر خوب این است که برخی علائم یا نشانههای شایع پوسیدگی دندان وجود دارد که خودتان به راحتی میتوانید آن را تشخیص دهید. در صورت بروز هر یک از این علائم و نشانهها، سریعاً از یک متخصص دندانپزشک وقت معاینه بگیرید:
- لکههای سفید، گچی یا کدر روی دندانها. این لکهها معمولاً در نزدیکی خط لثه مشاهده میشوند و اولین علائم پوسیدگی دندان هستند.
- یکی دیگر از اولین علائم پوسیدگی، حساسیت بسیار زیاد دندانها یا درد دندان است. حساسیت به سرما طبیعی است، اما اگر دندانهایتان نسبت به غذاها یا نوشیدنیهای گرم نیز حساسیت نشان میدهد، میتواند علامت هشداردهندهای باشد که دندان شما در حال از بین رفتن است یا از بین رفته است.
- ظاهر شدن سوراخها یا شکافهایی بین دندانها. پوسیدگیها و حفرههای ایجادشده در دندانها میتوانند باعث جا به جا شدن دندانها شده و سوراخ یا شکافهایی را در بین دندانهایتان ایجاد کنند. این سوراخها یا شکافها همچنین میتواند در سطح فوقانی دندانها و همچنین در اطراف آنها باشند.
- وجود خون بر روی مسواکتان را نباید نادیده بگیرید. باید این شکافهای ایجاد شده توسط پوسیدگی دندان، با چیزی پر شوند و از این رو لثههای شما شروع به رشد در آن مناطق جدید میکند. پس از مسواک زدن به بافت لثه جدید آسیب میرسانید و این باعث خونریزی لثهها میشود.
- گیر کردن مواد غذایی بر روی یا بین دندانهای شما. سوراخها و شکافهای جدیدی که در بالا گفته شد، مناطق جدیدی را برای گیر کردن مواد غذایی در بین دندانها را ایجاد میکند.
- بوی بد دهان و یا طعم ناخوشایند در دهانتان میتواند به خاطر وجود ذرات غذا در بین حفرهها باشد.
- لب پر شدن یا شکستگی دندانها. بین جابجایی اضافی دندانها و فرسایش و سابیدگی مینای دندان ناشی از پوسیدگی دندان، دندانهایتان بیشتر مستعد شکسته شدن میشوند.
- عدم توانایی جویدن با یک دندان یا چند دندان و / یا درد هنگام جویدن غذا. اگر پوسیدگی دندان به پایینترین قسمت دندان شما که به آن پالپ دندان میگویند، برسد، هنگام گاز زدن یا جویدن غذا با آن دندان، احساس درد خواهید کرد.
- تیره شدن دندانها یا ظاهر شدن لکههایی روی دندانها؛ مانند لکههای سفید، گچی یا کدر، تیره و سیاه شدن دندان یا ایجاد لکههای تیره روی آن، یکی دیگر از علائم هشدار دهندهی پوسیدگی دندانها است.
- تورم در لثهها که احتمالاً با عفونت همراه است. پس از آنکه پوسیدگی به پالپ دندان رسید، به بافتها و استخوانهای اطراف دندان شما نیز منتقل میشود. سپس شروع به تولید چرک میکند و باعث تورم در لثههایتان میشود.
درمان پوسیدگی دندان
در درمان دندانپزشکی، چهار روش عمده برای مقابله با پوسیدگی دندان وجود دارد. این روشهای درمانی که توسط یک متخصص دندانپزشکی انجام میشود، میتواند به درمان آسیبهای ناشی از پوسیدگی دندان کمک کند.
پر کردن دندان
پر کردن دندان رایجترین شکل درمان پوسیدگی دندان است. یک متخصص دندانپزشکی، ناحیه (های) آسیب دیده دندانها حفر میکند، قسمتهای پوسیده شده در داخل حفره آماده شده را خارج میکند و این فضای خالی را با یک ماده پرکننده مناسب دندان پر میکند. انواع مختلفی از مواد پرکننده وجود دارد که بسته به محلی که پوسیدگی در آن ایجاد شده است قابل استفاده است. رزین کامپوزیت، رایجترین ماده پرکننده در جهان و جوامع پیشرفته است که یک پالت عالی از طیفهای مختلف رنگ دارد که دندان پزشکان میتوانند از آن برای ترمیم آسیبهای پوسیدگی دندانهایی که هنگام لبخند زدن قابل مشاهده هستند، استفاده کنند. در مورد دندانهای عقبی، برخی از دندان پزشکان ترجیح میدهند از مواد پرکننده دندانی دیگری استفاده کنند که قویتر هستند.
روکشهای دندان
روکش دندان گزینه دیگری برای متخصصان دندانپزشکی برای درمان پوسیدگی دندان است و تنها در مواردی که بخش بزرگی از دندان به خاطر پوسیدگی از بین رفته است، استفاده میشود. هنگامیکه پوسیدگی دندان باعث شود که بخش بزرگی از دندان نیاز به پر کردن داشته باشد، دندان بیشتر مستعد ترک خوردن و در نهایت شکستن میشود. دندانپزشک سعی در نجات دندان باقیمانده، ترمیم آن و در نهایت پوشاندن دندان با روکش آلیاژی یا پرسنلی میکند.
عصب کشی
روش درمانی دیگری که ممکن است یک متخصص دندانپزشکی از آن استفاده کند، عصب کشی نام دارد. وقتی پوسیدگی دندان، از مینای دندان عبور کند و به مرکز دندان برسد، حتی ممکن است بیشتر پیشرفت کند و به اعصاب دندان که در ریشه هستند، آسیب برساند. یک متخصص دندانپزشکی، عصب آسیب دیده یا مرده را با بافت رگهای خونی اطراف (پالپ) خارج کرده و ناحیه را پر میکند. بعد از این عمل، معمولاً در نهایت یک روکش بر روی دندان آسیب دیده گذاشته میشود.
کشیدن دندان
در بعضی موارد، دندان ممکن است فراتر از ترمیم صدمه دیده باشد و در صورت خطر انتشار عفونت به استخوان فک، باید کشیده شود. کشیدن بعضی از دندانها ممکن است بر تراز وسط قرار دادن دندانهایی که در دهان باقی ماندهاند تأثیر بگذارد، بنابراین توصیه میشود یک دندان مصنوعی پارشیال (تکی)، پُل یا بریج دندان و یا ایمپلنت (لینک به بهترین انواع و روشهای ایمپلنت های دندانی) در آن مناطق بیدندان مانده، قرار داده شود.
پیشگیری از پوسیدگی دندان
مانند اکثر افراد، وقتی متوجه میشوید که دندانتان پوسیده است دندان درد دارید، اولین کاری که انجام میدهید این است که به دندانپزشک مراجعه کنید، زیرا فکر میکنید که پر کردن دندان تنها راهحل پوسیدگی دندانها است. اگرچه، آنچه اکثر افراد متوجه نمیشوند این است که پوسیدگی و خوردگی های دندان قابل برگشت هستند و پر کردن دندان تنها گزینه موجود نیستند. در این بخش اصول اساسی در مورد چگونگی بهبود حفرههای دندان به طور طبیعی و جلوگیری از پوسیدگی دندان توضیح داده خواهد شد.
رژیم غذایی خود را تغییر داده و میزان مصرف قندتان را کاهش دهید
مطالعات نشان میدهد که تغییر رژیم غذایی در واقع میتواند پوسیدگی دندان را برگرداند. خیلی راحت و سریع میتوانید تغییرات سادهای را در رژیم غذایی خود انجام دهید:
- با مصرف غذاهای سرشار از کلسیم (کلم، کلم برگ، کلم بروکلی و لبنیات) که میتواند به تقویت استخوان و دندان شما کمک کند.
- از نوشیدن نوشابه، آبمیوه و انواع نوشیدنیهای گازدار خودداری کنید زیرا قندها باعث ایجاد پلاک بیش از حد و ایجاد جرم و تارتار شده که منجر به پوشیدگی دندان میشود.
رعایت بهداشت دهان و دندان
برای پیشگیری از پوسیده شدن دندان ها استفاده از مسواک و نخ دندان مهمترین اقدام است:
- حداقل روزانه دو بار دندانهای خود را مسواک بزنید تا از رسیدن آن به تمام سطوح، شکافها، حفرهها و گوشههای دندانهایتان اطمینان حاصل کنید.
- حداقل روزی یکبار نخ دندان بکشید. این به شما کمک میکند تا مواد غذایی باقیمانده از زیر لثه شما خارج شود و از تشکیل باکتریها جلوگیری میکند.
- از دهانشویه استفاده کنید. این ماده دارای خواص ضد باکتریایی است و به شما کمک میکند تا از باکتریهای باقیمانده در دهان خلاص شوید.
ویتامین ها و مکملهایی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید
ریزمغذی ها، موادی ضروری برای سلامتی استخوانها هستند و التهاب را کنترل میکنند تا از بروز پوسیدگیها جلوگیری کند یا حتی آنها را برگردانند. برخی ویتامینها به تولید بزاق کمک میکنند که از ماندن باکتریها بر روی دندانهای شما جلوگیری میکند و ویتامینهای خاصی باعث تقویت دندانهای شما میشوند. غذاهایی که به تولید بیشتر بزاق کمک میکنند شامل موز، جوانه بروکسل و نخودفرنگی است. ویتامینهایی که باید مصرف کنید شامل ویتامین B، D، منیزیم و آهن هستند. اگر علاقهای به مصرف مکملهای غذایی ندارید، خوراکیهای شامل غلات سبوسدار و غذاهای دریایی بخورید (به عنوان مثال، ماهی سالمون، کنسرو ماهی تن و ساردین همه منابع عالی ویتامین D هستند).
غذاهایی با پروبیوتیک های طبیعی بخورید
از آنجا که باکتریهای بد ایجاد کنندهی عفونت، به دنبال مکانهایی برای پنهان شدن در مناطق کوچک بین دندانها هستند، مصرف پروبیوتیک ها به جبران pH اسیدی کمک میکند. غذاهای سرشار از پروبیوتیک ها شامل ماست، کفیر و غذاهای تخمیر شده، شیر، پنیر نرم، نان، سویا، سبزیها و خیار میباشند. این مواد غذایی تولید باکتریهای سالم موردنیاز در دهان را برای جلوگیری از ایجاد پلاک و پوسیدگی دندان تحریک میکنند.
از مقادیر pH موجود در مواد غذایی / نوشیدنیهایی که مصرف میکنید آگاه باشید
عدم تعادل pH میتواند محیطی را برای رشد باکتریها ایجاد کند. نوشیدنیهایی مانند قهوه، عدم تعادل pH را ایجاد کرده (مانند برخی از مرکبات و قندهای مرکبات) و به عنوان محیطی مناسب برای جذب باکتریهای عفونی دهان عمل میکنند. اگر شما کسی هستید که روزانه قهوه مصرف میکند و از پوسیدگی دندان رنج میبرید، جایگزین عالی برای قهوه، چای سبز است زیرا حاوی پلی فنول (معروف به کاتچین ها) است که به عنوان یک آنتی اکسیدان قدرتمند عمل میکند و دارای چندین خاصیت ضد التهابی است که مانع از رشد باکتریهای مضر شده و سلامت دهان و دندان را بهبود میبخشد.
