جراحی لثه یک روش جراحی برای بازیابی و بازسازی عملکرد نرمال ساختارهای آسیب‌دیده یا تحلیل رفته لثه است. این ساختارها شامل بافت لثه، رباط و استخوان می‌شوند. زمانی که لثه به دلیل وجود باکتری‌ها به شدت آسیب ببیند در بلند مدت باعث پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان میشود. لثه متورم شده و ممکن است باعث بروز درد شدید همراه با خونریزی شود. در این موارد ممکن است متخصص جراحی لثه، انجام عمل جراحی را به شما توصیه نماید. جراح لثه مراقبت‌های لازم و کامل را از لثه شما به عمل می‌آورد. هدف بلند مدت از انجام عمل جراحی لثه، افزایش طول عمر دندان‌ها است.
وقتی بافت لثه ملتهب یا بیمار میشود، متخصص لثه این فضا را “پاکت” می‌نامد. هدف از انجام عمل جراحی لثه معمولاً برداشتن پاکت، بازسازی اتصالات و بازیابی عملکردها و زیبایی‌های طبیعی است.
مراحل بیماری لثه
بیماری‌های لثه دو مرحله اصلی دارند: جینجیویتی و پریودنتیت یا التهاب لثه. جینجیویتی اولین مرحله و نوع خفیف بیماری لثه است که به دلیل تجمع پلاک‌ها اطراف خط لثه ایجاد شده و موجب التهاب لثه میشود. اگر شما هر روز دندان‌های خود را مسواک نزنید یا از نخ دندان استفاده نکنید، این پاکت‌ها محل جمع شدن باکتری‌ها و ابتلا به بیماری لثه می‌شوند. لثه قرمز و متورم میشود و شما در هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان دچار خونریزی می‌شوید. اگر این عارضه به موقع درمان شود، بهبود می‌یابد.
اگر جینجیویتی تحت درمان قرار نگیرد باعث ابتلا به پریودنتیت میشود. این مرحله از بیماری لثه، آسیب‌های بیشتری ایجاد می‌کند و اسختوان‌ها و فیبرهایی که دندان‌ها را در لثه نگه می‌دارند دچار آسیب‌دیدگی‌های غیر قابل بازگشت می‌شوند زیرا باکتری‌ها به عمق پاکت بافت‌ها نفوذ می‌کنند. برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی‌های بیشتر و از دست دادن دندان‌ها باید فوراً تحت درمان قرار گیرید.
بیماری لثه معمولاً به تدریج و بدون درد پیشروی می‌کند بدان معنی که ممکن است چند سال طول بکشد تا متوجه ابتلا به این بیماری شوید اما هر چه سریع‌تر تشخیص داده شود، درمان آن ساده‌تر است.
بهترین روش برای پیشگیری یا مدیریت بیماری لثه، حفظ بهداشت دهان و دندان و مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک است.
برخی عواملی که احتمال ابتلا به بیماری لثه را افزایش می‌دهند
در صورت وجود هر یک از موارد زیر برای شما، احتمال ابتلا به بیماری لثه برای شما افزایش می‌یابد:
- استعمال دخانیات و مصرف الکل
- ابتلا به بیماری‌های سیستمی (مانند دیابت، بیماری قلبی، پوکی استخوان، سرطان)
- عوامل ژنتیکی
- بارداری
- استرس
علاوه بر این، مصرف داروهای زیر نیز ممکن است احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش دهند.
در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر به دندانپزشک اطلاع دهید:
- استروئیدها
- داروهای درمان سرطان
- داروهای ضدبارداری خوراکی
- داروهای ضد تشنج
- مسدودکننده‌های کانال کلسیم
چه زمانی به جراح لثه مراجعه کنیم؟
بیماری لثه یک بیماری خاموش است زیرا همیشه با درد همراه نیست و علائم هشداردهنده ندارد. در موارد زیر باید به متخصص جراحی لثه مراجعه کنید:
- قرمز، متورم و حساس شدن لثه‌ها
- خونریزی لثه در هنگام مسواک کردن
- افتادن دندان‌ها
- بوی بد دائمی دهان
- طعم بد در دهان
- آبسه لثه
- تحلیل لثه
متخصص دندانپزشکی اولین افرادی هستند که می‌توانند بیمارهای لثه را درمان نمایند.
متخصص جراحی لثه از چه روش‌هایی برای جراحی استفاده می‌کند؟
روش‌های درمان لثه به نوع و شدت بیماری بستگی دارد. جراح لثه، بیماری لثه شما را ارزیابی کرده و روش درمانی مناسب را به شما توصیه می‌کند.
نحوه درمان بیماری لثه توسط متخصص به میزان زیادی به مراحل عفونت و میزان تخریب لثه، دندان و بافت و استخوان‌های نگهدارند بستگی دارد.
پس از بررسی رادیوگراف‌های دیجیتالی و انجام معاینه کامل لثه، متخصص لثه در مورد روش‌های درمان با شما صحبت کرده و به سؤالات شما پاسخ می‌دهد و اقدامات پیش رو را برای شما تشریح می‌کند:
- حین و پس از عمل
- عوارض و خطرات احتمالی و مزایا و هزینه‌های درمان
- تعداد مراجعات مورد نیاز برای انجام درمان
- کارهایی که باید پس از درمان و در دوره بهبودی لثه انجام دهید
- چگونگی کنترل بیماری لثه پس از دران (برنامه نگهداری)
- نگهداری کامل و جامع پس از اتمام درمان به منظور موفقیت بلند مدت اقدامات انجام شده و حفظ سلامت دهان و دندان‌ها ضروری است.
روش‌های غیر جراحی
روش‌های غیرجراحی برای درمان مشکلات لثه عبارت‌اند از:
اسکیلینگ و روت پلنینگ
در مراحل اولیه ابتلا به بیماری لثه، روش‌های درمانی غیر جراحی کافی هستند. مشهورترین روش‌های درمانی غیر جراحی، اسکیلینگ و روت پلنینگ هستند که عمل‌های جزئی هستند و در آنها پلاک‌ها و جرم‌های روی لثه برداشته شده و سموم باکتریایی از روی ریشه دندان برداشته می‌شوند. حین انجام این عمل‌ها، دندانپزشک باکتری‌ها و محرک‌ها مضر را در عمق بافت لثه برمیدارد تا از تجمع دوباره پلاک‌ها پیشگیری شود. بیشتر بیماران به درمان بیشتری نیاز ندارند البته باید برای حفظ سلامت دهان و دندان خود به طور مرتب و دوره‌ای به دندانپزشک مراجعه کنند.
لیزر درمانی
یک تکنولوژی نوآورانه که به روش‌های غیر جراحی درمانی بیماری‌های لثه کمک می‌کند، لیزر درمانی است که در آن پاکت لثه‌ای با یک پرتو باریک و شدید از انرژی نور در یک طول موج خاص که برای عمل روی بافت‌های نرم مناسب است درمان میشود. این انرژی نور مقدار اندکی از بافت آسیب دیده را برداشته، پاکت‌های لثه را تمیز کرده و به کاهش باکتریهای ایجاد کننده بیماری کمک می‌کند.
هر چه باکتری کمتری در دهان شما باشد، فرایند بهبودی و بازسازی لثه تسریع و مؤثرتر میشود. در این روش‌های غیر جراحی به جای از بین رفتن بافت‌های سالم همراه با بافت‌های بیمار لثه، بافت سالم حفظ میشود. وقتی که ناحیه تحت درمان به طور کامل تمیز شد، بدن می‌تواند به طور طبیعی شروع به بهبود می‌کند.
درمان‌های جراحی
روش‌های جراحی عبارت‌اند از:
کاهش عمق پاکت
بیماری‌های لثه به بافت‌ها و استخوان‌هایی که دندان‌ها را نگه می‌دارند آسیب وارد کرده و فضاهای بازی در اطراف دندان‌ها ایجاد می‌کنند که به آنها “پاکت”گفته میشود. هر چه این پاکت‌ها بزرگتر باشند، باکتری‌ها سریع‌تر درون آنها جمع شده و باعث تحلیل بیشتر بافت‌ها و استخوان‌ها می‌شوند. اگر این عارضه تحت درمان قرار نگیرد، ساختار نگهدارند تا حدی تخریب شده و باعث افتادن سریع‌تر دندان یا نیاز به کشیدن دندان‌ها میشود.
جراح لثه با استفاده از یک عمل جزئی می‌تواند باکتریهای مضر را از این پاکت‌ها خارج کند. وی بافت لثه را کنار زده و باکتری‌ها و پلاک‌ها جرم‌های سخت شده که در زیران جمع شده‌اند را برمیدارد.
سپس جراح لثه، بافت لثه را دوباره در محل خود قرار می‌دهد و هر گونه ناصافی سطوح استخوان‌های آسیب دیده را ترمیم می‌کند تا محل‌هایی که احتمال جمع شدن باکتری در آنها وجود دارد محدود شود و لثه راحت‌تر بتواند به استخوان سالم متصل شود.
پیوند لثه
ابتلا به بیماری لثه ممکن است باعث تحلیل لثه و نمایان شدن ریشه دندان‌ها شود. از آنجا که دندان‌ها توسط لثه محافظت می‌شوند، زمانی که ریشه آنها نمایان شود بسیار حساس و مستعد پوسیدگی می‌شوند. ریشه‌های نمایان شده باعث می‌شوند که دندان‌های شما بلندتر به نظر برسند و باعث پیرتر شدن ظاهر شما شوند.
در عمل جراحی پیوند لثه، بافت لثه از قسمت دیگری از دهان –معمولاً از کام- برداشته میشود و از آن برای پوشاندن ریشه نمایان شده و بازیابی خط لثه سالم استفاده میشود. این کار از ریشه دندان‌ها در برابر پوسیدگی محافظت کرده، حساسیت را کاهش داده، از تحلیل استخوان و لثه جلوگیری کرده و لبخند شما را زیباتر و جوان‌تر می‌کند.
افزایش طول تاج دندان
بیماری لثه می‌تواند آسیب جدی به دندان‌ها وارد کند اما اگر دندان پوسیده باشد یا از زیر لثه شکسته باشد، امکان ترمیم تاج یا استفاده از پل برای بازیابی آن وجود نخواهد داشت. در این موارد، با افزایش طول تاج دندان می‌توان سطح لثه و استخوان را تنظیم کرده و امکان بازسازی را فراهم نمود.
این فرایند به منظور شکل‌دهی دوباره خط لثه برای افزایش زیبایی لبخند و نمایان شدن سطح بیشتری از دندان تحت بیحسی موضعی انجام میشود. لثه برداشته میشود، استخوان و لثه تنظیم می‌شوند تا هماهنگی بیشتری با سطح بازسازی شده دندان پیدا کرده و سپس لثه با بخیه‌های ریز دوباره در جای خود قرار داده میشود.
و همچنین به دلایل پزشکی، افزایش طول تاج دندان ممکن است برای مقاصد زیبایی و برای بیمارانی که در هنگام خندیدن میزان زیادی از لثه‌های آنها دیده میشود انجام شود.
تقویت ریج
تقویت ریج یک عمل شایع است که برای بازسازی کانتورهای طبیعی لثه انجام میشود. غالباً، پس از این که دندان کشیده شد به استخوان فک برای محافظت از آن نیازی نیست و به طور طبیعی این استخوان تحلیل می‌رود. ارتفاع و عرض سوکت که دندان در آن قرار می‌گیرد پس از کشیده شدن دندان جمع میشود و باعث تورم لثه در محل دندان کشیده شده میشود.
تقویت ریج یک عمل ساده است که از طریق آن استخوان فک و بافت بازسازی میشود، خط لثه به حالت طبیعی بازگردانده میشود و کیفیت زندگی و زیبایی لبخند شما را افزایش می‌دهد.
در حالی که این عمل از نظر پزشکی ممکن است ضروری نباشد و برای بیمارانی که دندان آنها کشیده شده و آنهایی که نمی‌تواند از ایمپلنت دندان استفاده کنند مناسب است. برای انجام ایمپلنت دندان باید قبل از عمل، استخوان فک به اندازه کافی باشد تا بتوان عمل را با موفقیت انجام داد. تقویت ریج علاوه بر این که برای افرادی که از تحلیل استخوان لثه رنج می‌برند مفید است و آنها را برای انجام ایمپلنت دندان آماده می‌کند می‌تواند به طور کامل جایگزین دندان طبیعی شود.
نکات مهم قبل و بعد جراحی لثه
برخی اقدامات احتیاطی که باید مورد توجه قرار دهید عبارتند از:
- فرد باید در مورد خطرات و مزایای عمل جراحی لثه اطلاعات لازم را کسب کند.
- بیماران غالباً پس از انجام عمل جراحی احساس ناراحتی خفیف تا متوسط می‌کنند. این موقتی است و پس از چند روز بهبود می‌یابد.
- بیمارانی که تحت عمل جراحی لثه قرار می‌گیرند تا چند روز نباید فعالیت‌های سنگین انجام دهند زیرا ممکن است باعث خونریزی شود.
- بیماران ممکن است در مواجهه با هوای سرد در دندان خود حساسیت داشته باشند که به مرور زمان کاهش می‌یابد.
- جراح لثه پس از انجام عمل جراحی، نحوه تمیز کردن دندان‌ها و بافت لثه را به شما آموزش می‌دهد. آنها روش‌های صحیح مسواک زدن و تمیز کردن دندان‌ها را نیز به شما آموزش می‌دهند.
جراح لثه جراحی را به چه کسانی توصیه نمی‌کند؟
بیماری که می‌خواهد تحت عمل جراحی لثه قرار گیرد باید از سلامت عمومی خوبی برخوردار باشد. به هر حال، برخی محدودیت‌ها نیز وجود دارند که مانع انجام عمل جراحی می‌شوند. برخی از این محدودیت‌ها عبارتند از:
- ابتلا به بیمارهای کنترل نشده لثه
- استعمال دخانیات ممکن است باعث تأخیر در فرایند بهبودی پس از انجام عمل جراحی لثه شود. افرادی که زیاد سیگار می‌کشند نمی‌توانند تحت عمل جراحی لثه قرار گیرند.
- بیماران مبتلا به دیابت شدید، اچ آی وی و بیماری‌های قلبی نمی‌توانند تحت عمل جراحی لثه قرار گیرند.
- بیمارانی که تحت مداوا با دارو هستند نیز نمی‌توانند تحت عمل جراحی لثه قرار گیرند.
